جستجو

فراخوان رسمی جایزه ساختمان سال ایران ۱۳۹۷ منتشر شد.

  • مهلت: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷

جایزه‌ی ساختمان سال ایران، ضمن پاسداشت و احترام به دیگر جوایز و نشان‌های فرهنگ محورِ معماری در این سرزمین، حرکتی است جهت افزایش و ترویج و تعمیق عقلانیت در معماری معاصر ایران. این جایزه به بهترین ساختمانی که در جهت توسعه‌ی لبه‌ی معماری همراه با حفظ منافع ملی در ایران اقدام ورزیده باشد تعلق خواهد گرفت. ایده‌ی آغازین و اجرای این جایزه بصورت کامل بر عهده‌ی هنرمعماری است، هرچند در این راه ما خود را مدیون جامعه‌ی خردمندان معماری این کشور می‌دانیم. فراخوان ذیل شرح سومین دوره‌ی جایزه‌ی ساختمان سال ایران است.

معیارهای داوری

  • ساختمان سال ایران در سال ۱۳۹۷ باید اثری باشد معمارانه که حایز حداکثر شرایط ذیل باشد:
    • جریان‌ساز در سپهر معماری ایران
    • دارای دیدگاه انتقادی و بینش معقول نسبت به شرایط کنونی
    • توسعه‌ی لبه‌ی معماری و مفاهیم هنری
    • الهام بخش بودن برای نسل کنونی و نماد معتبر برای آیندگان
    • عدم تخریب پایداری زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی
    • توجه سخاوتمندانه به عرصه‌ی عمومی یا محیط پیرامونی
    • استفاده‌ی منطقی از مصالح و دقت در طراحی جزئیات
    • ارتقای کیفیت معماری و اجرای آن
    • توجه به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و تلاش در جهت رفع آن توسط معماری
    • توجه به انسان، دریافت‌های حسی او و نقش علوم اعصاب در معماری

فرایند انتخاب و داوری

  • کلیه‌ی پروژه‌های معماری کشور به جز مرمت، شهرسازی، طراحی داخلی و بازسازی که در سال ۱۳۹۷ اجرای آنها به پایان رسیده باشد، فارغ از عملکرد و متراژ می‌توانند کاندیدای دریافت نشان ساختمان سال ایران در سال ۱۳۹۷ شوند. اینکه پروژه توسط مهندسین مشاور، شرکت، استودیوها یا معماران انفرادی طراحی شده باشد، یا قبلاً حائز جوایزی در دیگر رقابت‌ها شده باشد، ملاک و محدودیت نیست.
    • مرحله اول: بررسی اسناد و گزینش اولیه‌ی آثار(کاملاً رایگان، تأییدیه‌ی ورود به جایزه)
      • ورود به جایزه ساختمان سال ایران در ابتدای امر و مرحله اول کاملاً رایگان است و با دانلود فرم ثبت‌نام، تکمیل آن و ارسال آن همراه با یک پی دی اف معرفی از پروژه(به همراه ویدئوهای احتمالی) آغاز می‌شود. هنرمعماری مسئولیت کنترل مدارک و رفع نواقص احتمالی را بر عهده خواهد داشت. در این مرحله، صرفاً صدور رسید اسناد، بررسی خطاهای سهوی و مسائل مربوط به نا آشنایی شرکت کنندگان با قوانین جایزه با همکاری هنرمعماری مرتفع می‌گردد. در گام بعد، تیمی منتخب از داوران اصلی(Grand Jury) با تشکیل جلسه‌ای و بررسی دیجیتال مدارک آثار ارسالی، پروژه‌ها را بررسی و آن دسته از پروژه‌هایی که حائز معرفی به عنوان کاندیدا(Nominate) هستند را اعلام می‌نمایند. ارسال آثار در این مرحله صرفاً یک پی دی اف (PDF) مشتمل بر ۵ شیت ۵۰ در ۷۰ افقی است. در این شیت‌ها باید تمام تصاویر، نمودارها و توضیحات درج شده باشند و هیچ مطلبی جدا از این مکانیسم بررسی نخواهد شد(به جز ویدئوهای ساخته شده از اثر برای درک عمیق‌تر از پروژه). از ارسال مبانی نظری پروژه در قالب یک فایل جدا، خصوصاً یک برگه آ۴ خودداری فرمایید. همه‌ی اطلاعات باید در همان ۵ شیت درج شده باشند. گرافیک شیت‌ها آزاد است. پی دی اف مذکور کافیست به شماره‌ی تلگرام رسمی هنرمعماری(۰۹۳۹۳۴۴۶۸۷۰) یا ایمیل رسمی جایزه به آدرس AOAholding@Gmail.com به همراه فرم ثبت نام (قابل پرینت از اینجا: www.AOA.ir/buildingoftheyear1397) ارسال شوند. حضور در این مرحله و گزینش کاملاً رایگان است. آثار منتخب این مرحله « پروژه‌ی کاندیدا (nominated project) » خوانده و ۱۸ اسفند اعلام رسمی خواهند شد.
    • مرحله دوم: داوری دوم، اعلام لیست بلند( Long List buildings ) و دعوت به جلسه‌ی دفاع حضوری
      • هریک از آثار کاندید شده و راه یافته از مرحله‌ی نخست، باید جهت حضور در این مرحله ۸۰۰٫۰۰۰ تومان به حساب هنرمعماری واریز نمایند. این آثار همچنین اطلاع رسانی عمومی خواهند شد و کاندیداتوری آنان توسط هنرمعماری اعلام رسمی خواهد شد. کلیه‌ی آثار در صورت تمایل به ادامه و حضور در رقابت موظف به پرداخت وجه هستند مگر انصراف دهند. تنها آثار عام المنفعه و خیریه در مناطق محروم از پرداخت وجه بصورت صد در صدی معاف هستند. کمیته‌ی انتخابی داوران، در تاریخ ۲۳ اسفند مجدداً جلسه‌ای تشکیل داده و با حساسیتی دوچندان آن دسته از آثار کاندیدا که پرداخت وجه جایزه را نیز انجام داده‌اند، بررسی می‌نمایند. جایزه‌ی ساختمان سال ایران، جایزه‌ای است مستقل از نهادهای دولتی و بخشی از هزینه‌های داوری و اجرای آن  توسط خود شرکت کنندگان و برگزارکننده تأمین می‌شود. این سناریو، اولویت نخست ماست تا رقابتی صد در صد مستقل و معمارانه را برای جامعه‌ی معماری ایران بنیان نهیم. هرچند هنرمعماری همیشه پاسدار ارزشهای معماری در عین همکاری با اسپانسرها و رسانه‌ها بوده است، اما شوق رسیدن به شرح حال خوش و شهر آرمانی انگیزه‌بخش ادامه‌ی راه است. بنابراین کمیته‌ی انتخابی، در این مرحله، آثاری را جهت حضور در جلسه‌ی دفاع برمی‌گزینند. آثار منتخب این دوره در گام بعد با کلیه‌ی داوران اصلی(Grand JURY) ملاقات خواهند نمود. آثار منتخب این مرحله « لیست بلند ( Long List buildings ) » خوانده و ۲۵ اسفند اعلام رسمی خواهند شد.
    • مرحله سوم: توضیح آثار توسط معماران در جلسه‌ی مصاحبه‌ی حضوری با داوران و انتخاب لیست کوتاه(shortlist Buildings)
      • کلیه‌ی آثار لیست بلند، فرصت توضیح و ارائه توسط معمار خود را در حضور تمامی داوران در ادامه خواهند داشت. در این مرحله به هر معمار یا تیم طراحی مدت ۲۰ دقیقه جهت توضیح اثر و چگونگی رفع دغدغه‌های طراحی زمان داده می‌شود. داوران نیز در صورت طرح پرسش آنرا در حضور طراح مطرح و رفع ابهام خواهند نمود. معمار در ادامه حداقل ۱۰ دقیقه زمان برای پاسخ به پرسش داوران در اختیار خواهد داشت. این نخستین مواجهه‌ی کلیه‌ی داوران جایزه با آثار خواهد بود. رعایت اصول حرفه‌ای و اخلاقی در انجام مصاحبه‌ها، از نکات مورد تأکید برگزارکننده به کلیه‌ی طرفین بوده و هست. قضاوت این مرحله بصورت دقیق و کاملاً شفاف است. هر داور جدولی از معیارهای ده گانه(هر معیار ۱۰ امتیاز) در اختیار دارد و باید برای ما و شرکت کنندگان با درج عددی از بین ۱ تا ۱۰ دقیقاً نظر خود را شرح دهد. بنابراین هر اثر نزد یکی از داوران ما نمره‌ای بین ۰ تا ۱۰۰ خواهد گرفت و آثار منتخب، آثاری هستند که بالاترین میانگین را اخذ نموده باشد. تعداد آثار منتخب محدود نیست و هر تعداد پروژه‌ای که ممکن است با بازدید میدانی به ساختمان سال ایران تبدیل گردد، وارد لیست کوتاه خواهد شد. هرچند به نظر می‌رسد آثار بالای میانگین ۶۰ لیست کوتاه شوند. فرمت ارایه‌ی آثار و دفاع در این مرحله آزاد است، ویدئو، پاورپوینت، اسکیس و ترسیم و شیت فوم برد از جمله روشهایی است که معماران خلاق در دوره‌های قبلی جایزه آزموده‌اند. این جلسه‌ی دفاع در روزهای ۲۱ و ۲۲ فروردین در خانه‌ی کارمان برگزار می‌گردد. . در پایان مصاحبه‌ها و این مرحله، آثار منتخب Grand Jury لیست کوتاه (shortlist) خوانده و ۲۴ فروردین توسط هنرمعماری معرفی رسمی خواهند شد. جداول داوری نیز چاپ خواهند شد تا در ادامه به جز مخاطبین، هر معمار آگاه باشد که اثر وی، از کدام داور ، در چه معیاری، چه امتیازی کسب نموده است.
    • مرحله چهارم: بازدید حضوری داوران از آثار لیست کوتاه(shortlist) و تعامل با کاربر، کارفرما، بهره بردار همراه با حضور معمار جهت انتخاب فینالیست‌ها(finalists)
      • در این مرحله، تیم داوران به صورت جمعی یا گروه های تقسیم شده (حسب انتخاب و شرایط و تعداد و جغرافیای ملی آثار) به بازدید حضوری از آثار لیست نهایی اقدام می‌نمایند. این گروه با بررسی دیسیپلیسن مسابقه و معیارهای برگزارکننده، به نقد و تحلیل آثار در طی بازدید حضوری، فیلمبرداری (بصورت پیوسته جهت مستندسازی توسط تیم حرفه‌ای اعزامی به داوران)، ادامه‌ی گفت و گو و مصاحبه با معمار اثر و تعامل با کارفرما و دیگر افراد دخیل در پروژه خواهند پرداخت. این بازدید با اطلاع رسانی قبلی به معماران و همراهی آنان خواهد بود. حداقل یک نفر از طرف برگزارکننده در این بازدیدها همراه داوران خواهد بود. ممکن است بنا بر خواست داوران از یک پروژه بیش از یک مرتبه بازدید به عمل آید تا شناخت کاملتری صورت گیرد. در پایان این مرحله فینالیست‌ها انتخاب می‌شوند تا در آخرین نشست داوران، از بین آنها، ساختمان سال ایران انتخاب گردد. فینالیست‌ها ۷ اردیبهشت اعلام رسمی و عمومی خواهند شد.
    • مرحله پنجم: تشکیل آخرین جلسه داوری و انتخاب برنده(winner:building of the year) + نگارش بیانیه‌ی جایزه
      • واضح است که پس از بازدید، تعدادی از آثار حذف خواهند شد و رقابت تنها بین چند اثر خواهد بود. این آثار که اغلب بین ۲ تا ۴ اثر هستند که فینالیست‌ها خوانده خواهند شد. بیشترین شناخت داوران در این مرحله بدست آمده است و اکنون زمان انتخاب سخت و بزرگ است. جلسه‌ی نهایی داوری، جلسه‌ای است در دفتر مرکزی هنرمعماری و موضوع انتخاب ساختمان سال ایران از بین فینالیست‌ها، کارفرمای برتر، مجری برتر، تقدیرشدگان احتمالی و نهایتاً نگارش بیانیه و امضای آن توسط کلیه‌ی اعضای داوران خواهد بود. ساختمان سال ایران پس از این روز، محرمانه خواهد ماند تا در جشن اختتامیه به معرفی عموم رسد.

سازمان انسانی جایزه

  • دبیر جایزه‌ی ساختمان سال ایران
    • شهریار خانی زاد (مدیر عامل مؤسسه‌ی هنرمعماری، سردبیر فصلنامه‌ی هنرمعماری و مدیرمسئول انتشارات هنرمعماری)
  • مشاور عالی اجرائی جایزه
    • علیرضا عظیمی حسن آبادی (پژوهشگر دکترای معماری و مدیر واحد تحقیق و توسعه‌ی مؤسسه‌ی هنرمعماری)
  • مشاوران عالی علمی جایزه
    • سید محمد باقر طباطبائی (کارشناس ارشد معماری و پیشکسوت حرفه)
    • محسن اکبرزاده (دکترای معماری، معمار حرفه‌ای و منتقد معماری)
  • داوران (Grand Jury) به ترتیب الفبا
    • شیوا آراسته (دکترای معماری، منتقد و مدرس دانشگاه، مدیرعامل شرکت مهندسی پلسارپارت)
    • سیروس باور (دکترای معماری، استاد تمام دانشگاه، مؤلف کتابهای معماری از جمله نگاهی به پیدایش معماری نو در ایران)
    • سیاوش تیموری (دکترا در معماری، استاد تمام دانشگاه و مؤلف کتابهای معماری از جمله تناسبات در معماری)
    • سهراب رفعت ( کارشناس ارشد معماری، معمار حرفه‌ای و برنده‌ی چندین جایزه‌ی ملی و بین المللی معماری)
    • عبدالرضا ذکایی (کارشناس ارشد معماری، معمار حرفه‌ای و بنیانگذار مهندسین مشاور پل ‌میر)
    • حمید و مجید فتوره‌چیانی (معماران حرفه‌ای و طراح صنعتی، برندگان جایزه‌ی ساختمان سال ایران در ۱۳۹۶ با “پروژه‌ی چند عملکردی خانه‌ی کبوتر“)
    • فرامرز شریفی (کارشناس ارشد معماری، معمار حرفه‌ای و پیشکسوت عرصه‌ی معماری ایران)
    • محمد مهدی محمودی (دکترای معماری، استاد تمام دانشگاه تهران، معمار حرفه‌ای و مدیرعامل مهندسین مشاور هرم پی)
    • علیرضا مشهدی میرزا (کارشناس ارشد معماری، معمار حرفه‌ای و برنده‌ی چندین جایزه‌ی ملی و بین المللی)

شرایط حضور

  • این جایزه تنها به ساختمان‌هایی تعلق می‌گیرد که در گستره‌ی سرزمینی ایران و توسط معماران ایرانی ساخته شده باشد. تشکیل تیم مشترک با دفاتر خارج از ایران بلامانع است.
  • این جایزه تنها به ساختمان‌هایی تعلق می‌گیرد که ساخت آنها به اتمام رسیده باشد و کارهای در حد طراحی و یا نیمه‌تمام، داوری نخواهند شد.
  • هر پروژه‌ای که جهت حضور در مرحله‌ی دوم داوری تأیید شود می‌بایست مبلغ هشت میلیون ریال پرداخت نماید.
  • واضح است که حضور در مرحله‌ی نخست(بررسی آثار) هیچگونه هزینه‌ای در بر ندارد.
  • ارسال مدارک آثار و فرم ثبت نام تکمیل شده بصورت دیجیتال است. لطفاً از ارسال شیت یا فوم برد یا تخته شاسی خودداری فرمایید.
  • شرکت آثاری که معمار تنها یک جزء آن را طراحی کرده باشد(مثلاً نما) در این جایزه مجاز نمی‌باشد.
  • شرکت پروژه‌های صرفاً طراحی داخلی و مرمتی و طراحی شهری در جایزه مجاز نمی‌باشد.
  • الزام و محدودیتی در معرفی، کسب رتبه و جایزه، نشر و نقد پروژه‌ها پیش از این جایزه در دیگر نشریات و مسابقات معماری وجود ندارد.
  • آثار ارسال شده باید در بازه‌ی زمانی بین اول فرورودین ۱۳۹۷ تا پایان اسفند ۱۳۹۷ فرایند اجرا را به پایان برده و در حال تحویل پروژه به کارفرما باشند یا شده باشند. ناگفته پیداست که آثاری که هنوز تا تحویل نهایی راه زیادی را در پیش داشته باشند، توسط کمیته‌ی انتخابی و یا پس از بازدید میدانی حذف خواهند شد. اتمام یک بخش
  • یا تنها یک واحد از کل ساختمان، دلالتی بر اتمام پروژه ندارد و می‌بایست تحویل صد‌درصدی انجام شده باشد.
  • سال و زمان آغاز طراحی آثار ملاک نیست و تنها زمان اتمام آن می‌بایست در سال ۱۳۹۷ باشد.
  • امکان بازدید از تمامی بخش‌ها و واحدهای بنا برای اعضای گروه و داوران می‌بایست مهیا باشد.
  • عمومی، مسکونی آپارتمانی، ویلایی، مقیاس بزرگ یا کوچک آثار ملاک نیست و همگی ساختمان‌ها و عملکردها حق شرکت دارند.
  • حضور تیم طراحی، کارفرما یا دیگر افراد ذینفع در جلسه‌ی دفاع از آثار بلامانع است.
  • نکته‌: شرکت‌کنندگان محترم در صورت انصراف تا ۴۸ ساعت پس از واریز وجوه خود،می‌توانند مبلغ واریزی خود را پس بگیرند. پس از ۴۸ ساعت امکان بازپرداخت وجوه برای هنرمعماری امکان‌پذیر نیست.
  • اطلاع رسانی و بهره برداری از عناوین کسب شده در این جایزه برای معماران و رسانه‌ها هیچ محدودیتی ندارد و کلیه‌ی حقوق اطلاع رسانی توسط برگزارکننده به رسانه‌ی محترم و معماران گرامی اهدا شده است.

جوایز ساختمان سال

  • ساختمان سال ایران و کلیه‌ی آثار مرحله‌ی لیست کوتاه به بعد توسط گروه هنر معماری مورد معرفی رسانه‌ای قرار خواهند گرفت. از جمله چاپ در شماره‌ی ۵۲ فصلنامه‌ی هنر معماری (بهار ۱۳۹۸) ــ ویژه‌ی ساختمان سال ایران و ایجاد پورتال دائمی در درگاه مسابقه در وب سایت رسمی هنر معماری. این آثار همچنین در فضای مجازی هنرمعماری معرفی و منتشر خواهند شد.
  • برنده‌ی رتبه‌ی نخست این رویداد، ساختمان سال ایران، علاوه بر افتخار معنوی کسب جایزه مفتخر به دریافت نشان ویژه‌ی مسابقه و گواهی امضا شده‌ی داوران خواهد گردید.
  • در صورت تأیید داوران ممکن است تعدادی از فینالیست‌ها نیز تقدیر ویژه و مفتخر به دریافت لوح شوند.
  • تقدیر از کارفرما و مجری سال: در صورت تأیید داوران کارفرمای یک پروژه نیز به جهت درک عمیق از مصائب معماری ایران و کمک به توسعه‌ی لبه‌ی معماری تقدیر و مفتخر به دریافت لوح خواهند شد. همچنین مجریان پروژه‌هایی ممکن است در صورت تأیید داوران مورد تقدیر قرار گیرند و لوح دریافت نمایند.

وظایف و مدارک ارسالی توسط شرکت‌کنندگان

  • شرکت کنندگان محترم لازم است همانگونه که در بالا توضیح داده شد، جهت حضور در رقابت یک پی دی اف شامل ۵ شیت معماری ۵۰ در ۷۰ را تهیه و همراه با فرم ثبت‌نام بصورت پر شده را برای قضاوت ارسال نمایند.
  • دریافت فایل دیجیتال این محتوا برای برگزارکننده کافیست. روش ارسال از طرق ایمیل و ارسال به شماره تلگرام رسمی هنرمعماری(۰۹۳۹۳۴۴۶۸۷۰) می‌باشد.
  • ویدئو(اختیاری): دبیرخانه‌ی جایزه ساختمان سال ایران آماده‌ی پذیرش حداکثر دو ویدئو یا نماهنگ یا موشن گرافیک در باب معرفی آثار با فرمت‌های معقول رسانه‌های تصویری می‌باشد. در مراحل بعدی، نوع دفاع از اثر بر عهده‌ی معماران است.
  • آمادگی برای حضور در جلسه‌ی مصاحبه و ارائه‌ی اثر و در صورت لزوم پاسخگوئی به پرسش‌های داوران(در مرحله‌ی سوم داوری)
  • آماده‌سازی محیطی و آمادگی جهت حضور همراه داوران در اثر و گفتگو پیرامون پروژه(در مرحله‌ی چهارم داوری)

همراهی مشاور برگزارکننده با معماران شرکت کننده در طول دوران برگزاری جایزه

  • از همان بدو ثبت نام اولیه و ارسال اثر، یک مشاور از طرف هنرمعماری همراه معماران خواهد بود تا پاسخگوی سوألات و ابهامات ایشان، بصورت مداوم و تمام وقت از طریق تلفن موبایل باشد. این فرد مشاور موظف است به کلیه‌ی شرکت کنندگان در نقش تسهیل‌گر و راهنما اطلاعات بدهد. هدف از این امر، کاهش استرس شرکت کنندگان، بستر سازی مناسب، و ارائه‌ی هرچه شفاف‌تر و با کیفیت‌تر از آثار است. باور برگزارکننده این است که ارائه‌ی قوی و صحیح آثار به درک بهتر داوران کمک شایانی خواهد نمود.
تاریخ‌های مهم
  • آخرین مهلت ارسال آثار(Final Entry): پایان وقت اداری (ساعت ۱۷) روز ۱۱ اسفند ۱۳۹۷
  • بررسی اولیه‌ی آثار: ۱۶ اسفند ۱۳۹۷
  • اعلام لیست کاندیداها (Nominated Buildings): شانزدهم اسفند ۱۳۹۷
  • آخرین مهلت ارسال وجه جایزه برای راه‌یافتگان به مرحله‌ی دوم داوری آثار: ۲۲ اسفند ۱۳۹۷
  • مرحله دوری داوری: ۲۳ اسفند ۱۳۹۷
  • اعلام لیست بلند(Long list buildings): بیست و پنجم اسفند ۱۳۹۷
  • آغاز فرایند مصاحبه و ارائه پروژه توسط معماران به داوران: روزهای ۲۱ و ۲۲ فروردین ۱۳۹۸ در خانه‌ی کارمان (برای آشنایی بیشتر با کارمان کلیک نمایید)
  • اعلام لیست کوتاه (shortlist buildings) : بیست و چهارم فروردین ۱۳۹۸
  • آغاز فرایند بازدید از پروژه‌های لیست نهایی توسط داوران اصلی(Grand Jury) و انتخاب فینالیستها (finalists buildings): از ۲۵ فروردین تا ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸
  • اعلام فینالیستها(Finalist buildings): هفتم اردیبهشت ۱۳۹۸
  • تشکیل آخرین جلسه‌ی داوری در دفتر هنرمعماری، بررسی فینالیست‌ها، انتخاب ساختمان سال و نگارش بیانیه: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸
  • اعلام ساختمان سال ایران: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ مصادف با روز معلم
دبیرخانه
  • تهران، خیابان شهید مفتح (شمالی)، پایین‌ تر از خیابان شهیـد مطهری، خیابان زهره، خیابان قابوسنامه، پلاک ۱، طبقه‌ ی همکف، واحد ۶، دفتر مرکزی هنرمعماری
  • صندوق پستی: ۸۴۹۱ – ۱۵۸۷۵ تلفن: ۸۸۳۴۲۹۶۱ -۸۸۳۴۲۹۶۰
  • وبسایت رسمی برگزارکننده‌ی جایزه: www.AOA.ir
  • برگزارکننده در فضای مجازی: www.instagram.com/honare_memari
  • مستندسازی و پشت صحنه: مبین شعبانی زاده، محمدحسین رضایی و محمد امین پرهیزگار

فقط به آفرینش اثر فکر کنید!

فستیوارت ثبت نام شما را انجام می‌دهد.

می‌توانید از خدمات ویژه‌ی «دپارتمان‌های تخصصی فستیوارت» برای ثبت‌نام، واریز و دریافت هزینه‌های ارزی، ترجمه‌ی متون ادبی، طراحی پورتفولیو، پوستر و … استفاده کنید.

اینجا کلیک کنید.
این خبر را برای دیگران بفرستید:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

فهرست مطالب مهم این صفحه